====== SARS-CoV-2 ======

SARS-CoV-2, ofte konata kiel Covid-19, estas nova koronavirus unue identigita en Vuhano, Ĉinio fine de 2019. Ĝi estas membro de la familio de koronavirusoj, kiu inkluzivas Mezorientan Spiran Sindromon (MERS-CoV) kaj Severan Akutan. Spira Sindromo (SARS-CoV). La viruso supozeble originis de vespertoj, kaj estas disvastigita plejparte per proksima kontakto kun infektita persono tra spiraj gutetoj, kiel ekzemple terno kaj tusado. Estas malferma scienca diskuto ĉu la viruso eble eskapis el esplorlaboratorio.
[(EsploroRef1>>
title: Molekulaj Biologiaj Indikoj Portregas SARS-CoV-2 kiel Gajno-de-Funkcia Laboratorio Manipulado de Vesperto CoV RaTG13
url: https://pubs.acs.org/doi/10.1021/acsmedchemlett.1c00274
)]
[(EsploroRef2>>
title: La ŝanĝiĝantaj sabloj de 'gajno-de-funkcio' esplorado. La mistero de la originoj de COVID reŝaltis disputigan debaton pri potenciale riskaj studoj kaj la malklara terminologio kiu priskribas ilin.
url: https://www.nature.com/articles/d41586-021-02903-x
)]
[(RicercaRif3>>
title: A SARS-like cluster of circulating bat coronaviruses shows potential for human emergence
url: https://www.nature.com/articles/nm.3985
)]

La simptomoj de Covid-19 varias de mildaj al severaj, kaj povas inkluzivi febron, tuson kaj spirmankon. En pli severaj kazoj, la infekto povas konduki al pulminflamo, severa akra spira sindromo, rena malsukceso kaj eĉ morto. Pluraj traktadoj kaj preventaj mezuroj kiuj povas helpi pacientojn resaniĝi pli rapide en kazo de infekto estas nuntempe haveblaj. Gravas, ke ĝusta hejma terapio estas komencita kiel eble plej baldaŭ, sub la superrigardo de kompetentaj kuracistoj, tio faras multe da diferenco por eviti komplikaĵojn.
[(Hejmterapio2Ref>>
title: Covid: kiel iras hejma prizorgado en Piemonto
url: https://www.regione.piemonte.it/web/pinforma/notizie/covid-come-vanno-cure-domiciliari-piemonte
)]
[(HejmterapioRef>>
title: Covid-19 Hejma Terapio
url: https://www.terapiadomiciliarecovid19.org/
)]

La Monda Organizo pri Sano deklaris Covid-19 pandemio la 11-an de marto 2020. Ekde tiam, la viruso rapide disvastiĝis, rezultigante pli ol 20 milionojn da konfirmitaj kazoj. En landoj, kie ĉi tiu nova malsano ne estis kuracita ĝuste kaj ĝustatempe multaj miloj da homoj mortis.

Sciencaj studoj konfirmis, ke en landoj aŭ regionoj, kie la manko de vitamino D en la loĝantaro estas ĝeneraligita, la severeco de simptomoj kaj mortoprocento estis la plej alta.
[(VitD1Ref>>
title: Indico, ke Vitamino D Suplemento Povus Redukti Riskon de Gripo kaj COVID-19-Infektoj kaj Mortoj
url: https://www.mdpi.com/2072-6643/12/4/988
)]
[(VitD2Ref>>
title: La Efiko de Vitamino D-Manko sur la Severeco de Simptomoj kaj Morteco Inter Plenkreskaj Pacientoj kun Covid-19: Sistema Revizio kaj Metaanalizo
url: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8793953/
)]
[(VitD3Ref>>
title: La Rolo de Vitamino D en Subpremado de Citokino Ŝtormo en COVID-19-Pacientoj kaj Rilata Morteco
url: https://doi.org/10.1101/2020.04.08.20058578
)]
[(NutrajojRef>>
title: Ĉu Indico Ekzistas por Malakrigi Inflaman Respondon per Nutraceŭtika Suplemento dum COVID-19 Pandemio? Superrigardo de Sistemaj Recenzoj de Vitamino D, Vitamino C, Melatonino kaj Zinko
url: https://www.mdpi.com/2072-6643/13/4/1261
)]

Ĉi tiu viruso, kiel aliaj koronavirusoj, havas altan indicon de mutacioj, do dum tempo la sekvaj variaĵoj de la viruso estis klasifikitaj. Tial la epidemio havis plurajn ondojn:

^ Nomo ^ Genetika genlinio ^ Unua ekapero ^ Dato ^
| Tipo A | A | Ĉinio | |
| Tipo B | B | Ĉinio, Hubejo, Wuhan | Decembro 2019 |
| Alfa | B.1.1.7 | Unuiĝinta Reĝlando | Septembro 2020 |
| Beta | B.1.351 | Sudafriko | Majo 2020 |
| Gamo | B.1.1.28.1 | Brazilo | Novembro 2020 |
| Delta | B.1.617.2 | Barato | Oktobro 2020 |
| Omikrono | B.1.1.529 | Sudafriko | Novembro 2021 |